GÓRKA PABIANICKA
N 51° 41' 55" ● E 19° 19' 36"
Jesteś w Górce Pabianickiej, w sąsiedztwie kościoła parafialnego pw. św. Marcina i św. Marii Magdaleny. Nazwa wsi "Górka" pochodzi od wydmowego wzniesienia o charakterze polodowcowym - jak zapisał Maksymilian Baruch, autor pierwszej monografii Pabianic i okolic - "jednej z znaczniejszych wyniosłości dawnego powiatu szadkowskiego". Na wzgórzu tym, "podejrzanym" zresztą o pogańską przeszłość jako starożytnego miejsca kultu, od średniowiecza budowano kolejne kościoły parafialne.
Na przestrzeni dziejów powstały tu po sobie co najmniej 3 świątynie rzymsko-katolickie, w tym obecny murowany kościół parafialny wzniesiony w latach 1872-75. W sąsiedztwie świątyni, na starym cmentarzu przykościelnym do początków XIX stulecia chowano zmarłych mieszkańców wioski.
KOŚCIÓŁ PARAFIALNY ŚW. MARCINA i ŚW. MARII MAGDALENY
W GÓRCE PABIANICKIEJ
Obecny, murowany, neogotycki kościół parafialny w Górce Pabianickiej został wzniesiony w latach 1872-75 według projektu Tadeusza Mankiewicza, w czasach gdy proboszczem był ksiądz Józef Bazyli Nowicki. Nową murowaną świątynię wzniesiono ze składek parafian (w wysokości 8.000 rubli) oraz ubezpieczenia z kasy ogniowej (2.000 rubli).
Poświęcenia świątyni dokonał w dniu 11 listopada 1875 roku dziekan łaski Andrzej Kobusiewicz, a w 1892 roku uroczyście konsekrował biskup Aleksander Bereśniewicz. W tym czasie parafia w Górce liczyła 1950 dusz.
W miejscu obecnej świątyni stały wcześniej co najmniej dwa drewniane kościoły pełniące funkcję świątyń parafialnych. Starszy (zapewne pierwotny), który istniał w momencie erekcji parafii w Pabianicach (1398), spłonął przed 1683 rokiem.
Jego miejsce na tzw. "Wysokiej Górce" zajęła nowa drewniana świątynia wzniesiona w 1683 roku, a konsekrowana w dniu 6 października 1697 roku przez biskupa sufragana poznańskiego Hieronima Wierzbowskiego. W świątyni tej odnotowano trzy ołtarze: św. Magdaleny, Matki Boskiej i św. Marcina.
Kościół św. Marcina i św. Marii Magdaleny w Górce Pabianickiej
Wizytacja przeprowadzona w 1728 roku wspomina o świątyni w Górce jako kościele pięknym, obszernym i pod każdym względem wzorowo utrzymanym. Świątynię tę niestety, wraz z dzwonnicą i dzwonami w dniu 6 lipca 1858 roku strawił pożar. Spłonęły również zabudowania gospodarcze plebani, choć ta ostatnia ocalała.
Wkrótce, staraniem ówczesnego proboszcza Józefa Papiewskiego odbudowano zabudowania gospodarcze, a na miejscowym cmentarzu parafialnym za sprawą proboszcza i parafian wzniesiono drewnianą kaplicę, którą z czasem powiększono. W tejże kaplicy, w latach 1858-75 odprawiano nabożeństwa.
Obecny, murowany kościół parafialny w Górce Pabianickiej - jak już wyżej wspomniano - został wzniesiony w latach 1872-75 w stylu neogotyckim i pierwotnie był budowlą bezwieżową. W roku 1875 "mury świątyni stanęły i dach pokryto blachą", w 1876 roku "inne rzeczy do upiększenia i wykończeni budowli potrzebne dodano".
Świątynia parafialna w Górce Pabianickiej jest budowlą jednonawową, krytą dwuspadowym dachem pokrytym blachą. Od frontu znajduje się kwadratowa wieża, wzniesiona później niż korpus. W dzwonnicy wiszą 3 dzwony z 1946 roku. Kościół remontowano m.in. w 1960 roku.
Wnętrze kościoła w Górce Pabianickiej
We wnętrzu kościoła dominuje wyposażenie barokowe i rokokowe - znajdują się tu trzy ołtarze, obraz "Ukrzyżowania" z XIX stulecia, rokokowy feretron z obrazem św. Marii Magdaleny, rokokowy krucyfiks oraz stacje Drogi Krzyżowej. Obok świątyni stoi organistówka z końca XIX stulecia, stara plebania wzniesiona około 1890 roku oraz współczesna plebania.
Do parafii należy współczesna kaplica filialna w Piątkowisku. Kościół w Górce Pabianickiej, organistówkę i starą plebanię ujęto w wojewódzkiej ewidencji zabytków.
Czytaj również:
● Cmentarz parafialny w Górce Pabianickiej
Rzymsko-katolicki cmentarz parafialny w Górce Pabianickiej znajduje się na niewielkim wzniesieniu. Został założony w początkach XIX stulecia.
Cmentarz i kaplica cmentarna w Górce Pabianickiej
Stoi tu skromna, drewniana kaplica cmentarna pw. św. Marii Magdaleny. Zbudowano ją w 2 połowie XIX w. staraniem ówczesnego proboszcza, księdza Ignacego Papiewskiego. W kaplicy tej przez kilkanaście lat - po pożarze starego kościoła w 1858 roku, a przed ukończeniem obecnej murowanej świątyni - odprawiano nabożeństwa w Górce Pabianickiej.
Grobowiec Smulskich na cmentarzu w Górce Pabianickiej
Obok kaplicy znajduje się zabytkowy grobowiec Smulskich, właścicieli folwarku w Świątnikach, nieco dalej grób Tomasza Błociszewskiego, właściciela folwarku w Wymysłowie. Cmentarz w Górce Pabianickiej ujęto w wojewódzkiej ewidencji zabytków.
Współrzędne cmentarza: N 51° 41' 50" ● E 19° 18' 52"
● Więcej o Górce Pabianickiej
Nazwa "Górka Pabianicka" przyjęła się dopiero w XIX / XX stuleciu. Wcześniej dla wsi tej używano nazwy "Górka Wielka" ("Gorka Maior"; dla odrożnienia od "Gorka Minor" - Górki Małej, dziś Szynkielewa), rzadko - "Górka Cygańska", a w XIX stuleciu - Górka Pabjańska i Górka Pabiańska.
W przeszłości Gorkę wymieniano wśród najważniejszych wsi w dobrach pabianickich kapituły krakowskiej, choć ta - jak wskazują lustracje i wizytacje dóbr, rejestry poborowe, a później urzędowe spisy ludności z czasów zaborów i II Rzeczypospolitej - nigdy nie należała do największych wsi w dawnych dobrach pabianickich.
Górka Pabianicka
Początki Górki Pabianickiej, choć brak na to potwierdzenia w dokumentach, sięgać mogą XIII, a byc może nawet XII wieku. Osadę w tym miejscu lokowano na prawie polskim, przejawiającym się między innymi typowymi dla tego prawa daninami, którymi był "osep" - określona liczba korców zboża (w przypadku Górki Wielkiej - owsa) oraz "sienne" (danina uiszczana w sianie, zamieniona później na opłatę w groszach), odmiennymi od danin prawa niemieckiego.
Parafię w Górce erygował w XIV stuleciu arcybiskup gnieźnieński Jarosław Bogoria Skotnicki. Parafia ta powstała wcześniej niż parafia pabianicka, i była najstarszą parafią rzymsko-katolicką na terenie dawnych dóbr pabianickich kapituły krakowskiej. Dokładna data erekcji tej parafii nie jest znana. Istniejący tu kościół i parafię odnotowano po raz pierwszy w 1398 roku w akcie erekcyjnym kościoła parafialnego św. Mateusza w Pabianicach.
Akt ten - znany z regestu z 1482 roku - wspomina bowiem wieś "Siekielów czy Mała Górka" (dziś Szynkielew) należącą do parafii w Górce Wielkiej. Wzmianka o parafii rzymsko-katolickiej w Górce jest jednocześnie najstarszą informacją o samej miejscowości.
Prawa kolatorskie oraz do tzw. prezenty - przedstawiania biskupowi kandydata na wakujące probostwo, należały do świeckich kolatorów - właścicieli wsi parafialnej, a także dziedziców pobliskiego Gorzewa oraz Wodzynia i Gołygowa w parafii Srock (dziś powiat piotrkowski).
Udział w patronacie miała również kapituła krakowska, jako właściciel Górki Małej (dziś: Szynkielewa) należącej również do tej parafii. Według Jana Długosza dziesięcinę z łanów kapitulnych w Górce pobierał proboszcz łęczycki, zaś z gruntów szlacheckich miejscowy pleban górecki.
W 1417 lub 1418 roku tenutariusz dóbr pabianickich Andrzej Myszka zaskarżył w sądzie sieradzkim Helenę, wdowę po Wicie wraz z jej synem Stanisławem z Górki Wielkiej o zabór bydła we wsi Rypułtowice ("in hereditate Ripolthovskye"), ale pozwana zdołała ten zarzut oddalić w sądzie grodzkim sieradzkim w dniu 23 maja 1418 roku
Górka pojawia się dwukrotnie w księgach sądowych w latach 1453-54. Na przełomie lat 1453/54 wyznaczono termin "roczku" w sądzie grodzkim sieradzkim pomiędzy tenutariuszem pabianickim Jakubem z Sienna, a Marcinem Góreckim z Górki (Pabianickiej). Ten sam Jakub z Sienna pojawił się po raz drugi w sądzie sieradzkim we wrześniu lub październiku 1454 roku, kiedy oskarżył o napad Pawła Mamełkę, kmiecia z Górki Pabianickiej.
Z kolei w 1469 roku przed sądem w Sieradzu tenutariusz dóbr pabianickich Jan Gorzeński układał się z Janem, tenutariuszem królewskiego Tuszyna o zbiegłych tam kmieci z Łaskowic, Dłutowa i Górki Pabianickiej, ustalając obowiązek wypłacania sobie za nich przynależnych czynszów, gdyż nie było wówczas jeszcze normy dotyczącej wydawania zbiegów.
Cytowany już wyżej Jan Długosz w swojej "Liber Beneficiorum..." (1470-80) wspomina wieś jako "Gorka Maior" - Górkę Wielką, w części wieś kapitulną, w składzie parafii św. Marcina Wyznawcy i św. Marii Magdaleny. Pisze między innymi, że w niej "tylko" 4 łany kapitulne, z których kmiecie płacą czynsz kapitule po 30 groszy na św. Marcin i pół grosza za pisarzowi za kwit, ponadto po dwa kapłony, po 30 jaj, a ponadto po 4 korce jęczmienia miary szadkowskiej równej.
W 2 dekadzie XVI stulecia Jan Łaski w składzie miejscowej parafii "sancti Martini et santae Mariae Magdalenae" wymienia obok Górki (Wielkiej) wsie Gorzew, "minor Gorka alyas Syekyelow" (Górka Mała zwana Szynkielew), "Potrykozy" (Petrykozy), "Pyathkowysko" (Piątkowisko), "Cudrowicze" (Kudrowice), "Conyn" (Konin), "Poczischowicze" (Porszewice), "Swyathnyki" (Świątniki) i "Coczewo" (Kociewo, prawdopodnie zaginiona ???) .
W 1518 r. we wsi parafialnej "Gorka capitulna" odnotowano 4 i 1/2 łana gruntów. Z kolei w latach 1552-53 we wsi Górka Wielka (jako "Gorka maior"; parafia w miejscu) odnotowano 5 kmieci osiadłych na 4 łanach.
W składzie parafii odnotowano wówczas Szynkielew (jako "Gorka minor Siękielow"), Świątniki ("Schwiątnyky"), Kudrowice ("Chudrovycze"), Piątkowisko ("Piąthkovisko"), Petrykozy ("Pothrikozy"), "Kanino" (Konin), Gorzew, "Porszewicze" (Porszewice"), "Malyovska" (Majówka), Zamoszc oraz "Zamoszcie" (Zamoście, później Wola Żytowska).
Według Jana Łaskiego wsie Górka Wielka, Górka Mała (dziś: Szynkielew), Petrykozy, Piątkowisko, Kudrowice i Świątniki należały wówczas do dóbr kapitulnych, zaś Gorzew, Konin (później w dobrach kapituły), Porszewice i Kociewo znajdowały się w rękach szlacheckich. Na uposażenie miejscowego plebana składały się działki ziemi ornej i łąki, a także dziesięcina z gruntów szlacheckich w Górce Wielkiej, pozostałych wsi składających się na parafię, a także z określonych gruntów w Gołygowie, Wodzynie i Wodzynku (wówczas w parafii Srock) oraz Prusinowiczkach (dziś gmina Lutomiersk). W 1637 roku kapituła krakowska podarowała kościołowi w Górce jeden łan gruntu zwany Gieraszowski.
Póżniej z terenu dóbr kapitulnych w skład parafii weszły jeszcze Klimkowizna, Majówka, Markówka, Wólka Żytowska, Smulsko, Wymysłów i Terenin, a ze wsi prywatnych - Okołowice i Przytów. W 1879 roku parafia w Górce Pabianickiej liczyła 1950 dusz.
Pierwotnie Górka Wielka również była tylko w części w rękach kapituły krakowskiej. Wieksza część wsi (a wcześniej pewnie i cała wioska) była własnością szlachty, od której kapituła najpierw nabyła część, a później dokupiła resztę osady. Jeszcze w czasach Jana Długosza "siedziało tu pięciu szlachty mający kmieci, folwark i zagrodników", dziesięcinę z łanów kapitulnych pobierał proboszcz łęczycki, a z łanów szlacheckich miejscowy pleban w Górce.
W 1521 roku i ponownie w roku 1523 Górka Wielka, podobnie jak Piątkowisko i szereg okolicznych wsi, została zniszczona podczas przemarszów pospolitego ruszenia. Ponownie ograbiono wieś w latach 1734-36, w czasie wojny Stanisława Leszczyńskiego i Augusta III, kiedy wojska rosyjskie odebrały chłopom bydło, konie i zapasy żywności.
Jak wskazują ówczesne dokumenty, pomiędzy 1521 a 1549 rokiem doszło do kilku transakcji, dzięki którym kapituła krakowska stała się jedynym i wyłącznym właścicielem Górki Wielkiej. Na mocy ostatniej transakcji dokonanej w 1543 roku własnością kapituły stało się 1 i 1/2 łana, nabyte od pisarza ziemskiego sieradzkiego i dziedzica na Gomolinie i Żerominie - Stanisława Gomolińskiego, w zamian za prawa do młyna, zabudowań i stawu zwanego Jaksyn Most na rzece Wolbórce wraz z przyległymi polami i łąkami do brzegów tej rzeki.
Baruch zapisał: "W sto lat po Długoszu, podług rewizyi 1550 r. dobra nasze miały 9 folwarków: Pabianice, Rzgów, Świątniki, Kurowice, Brojce, Wiskitno, Górka Większa, Górka Mniejsza i Dłutów. Z tych tylko pierwsze trzy istniały już dawniej. Niewytłomaczonym jest brak folwarków w Żytowicach i Dobroniu, skoro lustracye XVII-go wieku wyraźnie je wymieniają".
W 1558 roku do ksiąg ziemskich szadkowskich oblatowano akt graniczny pomiędzy Łaskowicami, Świątnikami, Górką i Gorzewem, wystawiony w 1556 roku "po św. Macieju".
W 1677 roku folwark w Górce, wchodzący w skład klucza góreckiego, był jednym z 18 folwarków w dobrach pabianickich i jednym z czterech w kluczu góreckim - trzy pozostałe w tym kluczu istniały w Koninie, Świątnikach i Żytowicach.
W 1733 roku plebanem w Górce Pabianickiej został ksiądz Wawrzyniec Rusnakowicz, „promotor” Różańca Świętego w kościele pabianickim. Konfraternia ta przestała istnieć w początkach XIX stulecia.
Górka Pabianicka na mapie Dębskiego z 1784 roku
W połowie XVIII stulecia dobra pabianickie, na które składały się 52 wsie i 20 folwarków, dzieliły się (co njamniej) na 5 kluczy: "pabiański", rzgowski, dłutowski, dobroński i wiskicki. W Górce wchodzącej w skład klucza pabianickiego odnotowano wówczas 3 łany i folwark. Na folwarku w Górce były (wg danych z 1737 roku) - 1 budynek mieszkalny z 2 izbami i 2 komorami, spichlerz, 2 stodoły, 3 obory, stajnia i 4 chlewy, ponadto owczarnia, kurnik i sernik, 4 sady i ogrody oraz studnia.
Jeszcze w 1775 roku odnotowano we wsi "Górka" własności duchownej w powiecie szadkowskim województwa sieradzkiego 24 dymy. W 1789 r. odnotowano w Górce 14 dymów. Odnotowano też, że "z klucza góreckiego wsi: Górka (14 dymów), Sękocin [???], Kudrowice (20), Świątniki (20), Petrykozy kapituła krakowska ma 3043 zł. Sękielów (8) do parafii Pabianice dziesięciny oddaje 110 zł. Z wsi Konina (11), Woli Żytowskiej (9) kapitula krakowska ma 746 zł, dziesięciny 50 zł, czynszu 30 zł...". Wieś została zaznaczona jako "Górka" na mapie dóbr kapituły katedralnej krakowskiej z 1784 roku.
Górka Pabianicka na mapie K. Pertheesa z 1793 roku
Górka Pabianicka należała do kapituły krakowskiej do 1793 roku, kiedy stała się własnością rządu pruskiego. W 1827 roku w Górce, będącej własnością rządową było 20 domów i 201 mieszkańców. Wieś wchodziła w skład powiatu szadkowskiego, w obwodzie sieradzkim województwa kaliskiego. Była siedzibą parafii.
Górka Pabianicka (fragment mapy Odrowąża-Pieniążka)
Od Górki wziął swą nazwę klucz górecki, jeden z dwunastu kluczy na które podzielono dobra rządowe Ekonomii Pabianice. Oprócz niego na dobra te (dane z 1823 roku) składały się klucze: "Pabianice", "Żytowice", "Brus", "Ruda", "Widzew", "Gospodarz", "Brójce", "Kotliny", "Dłutów", "Ldzań" i "Wiskitno". Do klucza góreckiego należały: a) wsie Górka, Świątniki, Kudrowice, "Siękielew" i Petrykozy - b) Folwarki Górka, "Siękielew" i Świątniki - c) Propinacya - d) Młyny Świątniki i Joachim "wraz z rybołówstwem w stawach przy tychże młynach będących".
W latach 20 i 30 XIX stulecia dzierżawcami klucza góreckiego w dawnych dobrach kapituły krakowskiej byli Karczewscy. "Urodzony Marceli Karczewski, Posesor klucza Górki w Górce zamieszkały" wymieniony jest również w 1824 roku w akcie zgonu swojego syna Teofila lat 1, wystawionym przez proboszcza w Górce Pabianickiej.
Z kolei w 1826 roku w aktach notariuszy szadkowskich wspomniani zostali Nepomucena Karczewska oraz Marceli Paweł Karczewski, dzierżawca dóbr Górki w ekonomi Pabianice, a w 1827 roku - Antonina Ludwika Elżbieta Karczewska (z Lipnickich h. Poraj) z mężem Marcelim Karczewskim, dzierżawcą dóbr rządowych Górka.
Marceli Paweł Karczewski h. Samson wywodził się ze starej rodziny ewangelicko-reformowanej. Został zastrzelony w Warszawie w dniu 27 lutego 1861 roku, w czasie tłumienia przez wojsko rosyjskie manifestacji patriotycznej w Warszawie. Jego pogrzeb był manifestacją solidarności wszystkich stanów Królestwa Polskiego. Został pochowany na Cmentarzu Powązkowskim w Warszawie.
W 1839 roku dzierżawcami Górki wraz z całym kluczem góreckim stali się Siemiątkowscy h. Jastrzębiec. W 1841 roku wymieniono w tym charakterze Apolonię [ ze Zbijewskich h. Rola ] Siemiątkowską. Jeszcze w tym samym roku Siemiątkowscy zostali właścicielami klucza góreckiego. Kontrakt nabycia dóbr spisano w marcu 1841 roku, umieszczając go w księdze wieczystej dóbr Pabianice.
Włodzimierz Konstanty Siemiątkowski, "dzierżawca dóbr w powiecie kowelskim i Górki Pabiańskiej" odkupił część swojego brata w 1853 roku, a w roku 1854 lub 1856 rozparcelował część gruntów (272 morgi) na rzecz 11 gospodarzy, którzy odtąd płacić mieli czynsze. Rok później oddał w wieczystą dzierżawę wszystkie grunty dworskie wraz z folwarkiem w Szynkielewie, pozostawiwszy sobie folwark w Górce. Według opisu z 1867 roku, dokonanego już po uwłaszczeniu chłopów, folwark ten obejmował jedynie 59 mórg ziemi.
W 1881 roku na Górkę Pabianicką składały się: wieś z 22 domostwami i 260 mieszkańcami oraz 560 morgami gruntu włościańskiego, w tym 453 morgami ziemi ornej; ponadto osada plebańska z 1 budynkiem, 4 mieszkańcami i 6 morgami gruntów ornych; osada karczemna z 1 budynkiem, 4 mieszkańcami i 10 morgami gruntów ornych oraz kolonia Górka Pabianicka Poduchowna z 6 domostwami, 275 mieszkańcami i 81 morgami gruntów, w tym 78 mórg gruntów ornych.
"Słownik Geograficzny..." opisuje Górkę Pabianicką jako "wieś i folwark w powiecie łaskim, w gminie "Góra Pabjańska" na drodze z Pabianic do Lutomierska". Gmina w ówczesnym kształcie liczyła 9092 morgi gruntów i 3332 mieszkańców, a tutejsza parafia 1950 wiernych.
"Alfabetyczny spis miejscowości guberni piotrkowskiej..." sporządzony w latach 1899-1900 wykazał w kolonii Górka Pabianicka (gmina w miejscu, powiat łaski) 27 budynków mieszkalnych i 40 gospodarczych, 360 (w tym 323 stałych) mieszkańców oraz 542 morgi gruntów ornych i 12 mórg nieużytków.
Z tego czasu (1899-1907) znane są nazwiska ówczesnych gospodarzy - byli nimi m.in. Wojciech Holwek, Jan Herman, Władysław Sumiński, Stanisław Maciszewski, Antoni Sikorski, Jan Herman, A. Goss, Stanisław Musiałek, Józefa Kiełczewska i Wojciech Gaweł . Z kolei spis sporządzony w 1917 roku podaje nazwiska ówczesnych właścicieli ziemskich, którymi byli Gustaw Hermet oraz Gustaw Streibel, prawdopodobnie właściciele góreckiego folwarku.
W czasie I wojny światowej we wsi działa sekcja Polskiej Organizacji Wojskowej. W walkach o Lwów w 1918 roku wział udział Władysław Szewc z Górki Pabianickiej. W dniu 10 sierpnia 1917 roku, jeszcze przed odzyskaniem niepodległości utworzono w Górce Pabianickiej pierwszą na terenie dzisiejszej gminy Pabianice jednostkę Ochotniczej Straży Pożarnej. Budowę strażnicy, wzniesionej w czynie społecznym, przy udziale miejscowej ludności, rozpoczęto w 1924 roku.
Według spisu powszechnego z 1921 roku we wsi Górka Pabianicka (gmina w miejscu, powiat łaski) odnotowano 33 domy mieszkalne oraz 245 mieszkańców, wszystkich narodowości polskiej - 221 z nich zadeklarowało wyznanie katolickie, a 33 - ewangelickie. W obrębie Górki Poduchownej spis wykazał 16 domów i 92 mieszkańców, wszystkich narodowości polskiej i wyznania katolickiego.
W 1921 roku w ówczesnej gminie Górka Pabianicka (bez przedmieść pabianickich) ewangelicy mieszkali w 18 spośród 25 miejscowości (włączając w tą liczbę folwarki i osady młyńskie, jako oddzielne jednostki administracyjne). Na ogólną liczbę 4.666 mieszkańców gminy wyznanie ewangelickie wskazało 1055 osób (22,3%), ale narodowość niemiecką podały jedynie 392 osoby.
Według innych danych w latach 30 XX wieku w Górce Pabianickiej, oprócz gospodarstw polskich, było 7 gospodarstw niemieckich gospodarujących na 196,5 morgach gruntów. Działała tu Ziemiańska Kasa Pożyczkowo-Oszczędnościowa, kowalem był. P. Janczyk, a właścicielem piwiarni W. Błaszczyk.
W okresie międzywojennym gmina Górka Pabianicka należała do powiatu łaskiego w województwie łódzkim. Po wojnie gmina zachowała przynależność administracyjną.
W 1945 roku siedzibą gminy w Górce Pabianickiej stały się Karniszewice. W dniu 1 stycznia 1950 roku część gminy Górka Pabianicka przyłączono do Pabianic.
Według stanu z dnia 1 lipca 1952 roku gmina składała się z 11 gromad: Gorzew, Górka Pabianicka, Hermanów, Konin, Kudrowice, Pawlikowice, Petrykozy, Piątkowisko, Porszewice, Szynkielew i Świątniki. Gmina jako jednostka administracyjna została zniesiona 29 września 1954 roku wraz z reformą wprowadzającą gromady w miejsce gmin.
W 1957 roku otwarto w Górce Pabianickiej bibliotekę publiczną, a rok później (1958) powstało tu Koło Gospodyń Wiejskich Górka Pabianicka - Petrykozy.
Gromadę Górka Pabianicka z siedzibą Gromadzkiej Rady Narodowej w Pabianicach (które do gromady nie należały) utworzono 1 stycznia 1959 roku w powiecie łaskim z obszaru zniesionych gromad Petrykozy i Porszewice (bez wsi Florentynów i Katarzynów, parceli Florentynów i Bechcice oraz kolonii Józefów i Prusinowice);
Równocześnie do gromady Górka Pabianicka przyłączono wieś Gorzew, osadę włościańską i osadę młyńską Pliszka oraz wieś i parcelację Okołowice ze zniesionej gromady Łaskowice oraz wieś Karolew i wieś Klimkowizna ze zniesionej gromady Chechło.
W dniu 31 grudnia 1961 do gromady Górka Pabianicka przyłączono wieś i parcelę Janowice, wieś Wola Żytowska, wieś Wysieradz, wieś i kolonię Żytowice oraz wieś Żytowice Małorolne ze zniesionej gromady Żytowice.
Gromada przetrwała do końca 1972 roku, czyli do kolejnej reformy gminnej. Po reaktywowaniu gmin z dniem 1 stycznia 1973 roku gminy Górka Pabianicka nie przywrócono, utworzono natomiast jej terytorialny odpowiednik - gminę Pabianice, w powiecie pabianickim i województwie łódzkim.
Kolejny przystanek
6. PORSZEWICE
N 51° 42' 53" ● E 19° 17' 55"
Opracowanie: Piotr Sölle
Współpraca: Grzegorz Jagusiak
Zdjęcia: Piotr Sölle, Mariusz Rzepkowski
© Wszelkie prawa zastrzeżone
Bibliografia:
● Alfavitnyj spisok naselennyh mest Petrokovskoj Gubernii, sostavlennyj v 1899-1900 godah, Piotrków 1900;
● Baruch M., Pabianice, Rzgów i wsie okoliczne, Warszawa 1903;
● Długosz J., Liber beneficiorum dioecesis Cracoviensis, tom I, [w:] Jana Długosza kanonika krakowskiego dzieła wszystkie, tom VII, wyd. A. Przeździecki, Kraków, 1863;
● Dronka T., Wsie osadników niemieckich i czeskich w dawnym powiecie łaskim [w:] Na Sieradzkich Szlakach”,1999, nr 3-4;
● Fijałek J., ks., Pabianice i włość pabianicka w drugiej połowie XVII i w XVIII w., Łódź 1952;
● Gazeta Warszawska 1823, nr 68;
● Kiss E., Pabianitz: Geschichte der Deutschtums einer mittelpolnischen Stadt und ihrer Umgebung, Poznań 1939;
● Księga Adresowa Polski ( wraz z w. m. Gdańskiem ) dla handlu, rzemiosł i rolnictwa; Annuaire de la Pologne ( y Compris la V. I. de Dantzig ) pour le Commerce, L'Industrie.les Metiers et L'Agriculture, Warszawa 1926/27;
● Łaski J., Liber beneficiorum archidiecezji gnieźnieńskiej, t. I, wyd. J. Łukowski, Gniezno 1880;
● Minakowski M. J, Wielka genealogia Minakowskiego - www.wielcy.pl, 2002-19;
● Nejman E. H., Szlachta sieradzka XIX wieku. Herbarz, Zduńska Wola 2013;
● Nejman E. H., Wypisy z aktów notariuszy szadkowskich 1809-1873 (opracowanie), Zduńska Wola 2013;
● Obywatele ziemscy według powiatów [w:] Adressbuch fur Industrie, Handel und Landwirtschaft (Księga adresowa dla przemysłu, handlu i rolnictwa) unter Benutzung amtlicher Quellem hrsg. von Rudolf Mosse. cz. III, 1917;
● Pawiński A., Polska XVI wieku pod względem geograficzno-statystycznym, t. II, Wielkopolska, [w:] Źródła dziejowe, t. XIII, Warszawa 1883;
● Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej opracowany na podstawie wyników Pierwszego Powszechnego Spisu Ludności z dn. 30 września 1921 r. i innych źródeł urzędowych. T. 2, Województwo łódzkie, Warszawa 1925;
● Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, Warszawa 1880-1914, t. II;
● Szymczak J., Tenutariusze dóbr pabianickich kapituły krakowskiej (do końca XV w.), [w:] Pabianiciana, t. 1, Pabianice 1992;|
● Tabella miast, wsi, osad, Królestwa Polskiego: z wyrażeniem ich położenia i ludności alfabetycznie ułożona. T. 1, Warszawa, 1827;
● Taryfa podymnego z 1775 r. ["Verzeichniß aller adelichen, geistlichen und königlichen Oertern in Polen, nach den Woiwodschaften und Districten, und mit Bemerkung der Anzahl der Rauchfänge in jedem Orte."];
● materiały własne Piotra Sölle;
● materiały własne Elżbiety Haliny Nejman;
● materiały własne Grzegorza Jagusiaka
oraz:
● Księgi grodzkie sieradzkie, ks. 3.
● Akta Parafii Górka Pabianicka 1824/59, 1828/2 i 1828/84;
Mapy:
● Mapa Dębskiego - "Kopia z Oryginalney Mappy Geometryczney Hrabstwa Pabianickiego Dziedzicznego Prześw: Kapituły Katedr: Krakowskiey; w Roku 1750 przez Macieja Teütsch Geometrę Przysięgłego Narysowaney; Zrobiona przez Macieja Dębskiego w Roku 1784";
● Mapa Pertheesa - K. de Perthees, Mappa szczegulna Woiewodztwa Łęczyckiego, 1793, skala 1:225 000;